‘Het nieuwe coalitieakkoord legt een goede basis voor de noodzakelijke verduurzaming en modernisering van ons land.’ Dat zeggen VNO-NCW en MKB-Nederland in een eerste reactie op het Coalitieakkoord. Hiermee wordt Nederland klaar gemaakt voor de toekomst met onder meer ambitieus klimaat- en stikstofbeleid, vernieuwd arbeidsmarktbeleid en een stevige bouw- en woonagenda. Ook wordt stevig geïnvesteerd in innovatie en kennis en is er veel aandacht voor ondernemerschap en het mkb. ‘Op al die fronten combineert het nieuwe akkoord goede ambities met een grote investeringsimpuls. De plannen sluiten daarbij goed aan op onze nieuwe koers en de voorstellen van onder meer de SER. ‘Alles moet nu in het teken staan van een succesvolle uitvoering en de belofte van stabiel beleid.’

De ondernemersorganisaties zijn verheugd dat flink extra geïnvesteerd gaat worden in onder meer wonen, klimaat, stikstof, innovatie, infrastructuur en wonen. In totaal wordt zo voor tientallen miljarden extra uitgetrokken. ‘De goede plannen op deze terreinen betekenen dat Nederland in hoog tempo op grote schaal op de schop moet. Dat voor elkaar krijgen binnen de context van zeer langdurige vergunningsprocedures, een schreeuwend tekort aan technici en een gedecentraliseerde overheid vraagt om zeer stevige regie en doorzettingsmacht vanuit het nieuwe kabinet en operationele kracht bij de departementen’, aldus de ondernemingsorganisaties.

Ambitieuze richting is goed
Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW: ‘Van stikstof tot klimaat tot de arbeidsmarkt. De ambitieuze richting van het coalitieakkoord is goed. Dit helpt ons land voorbereiden op de grote transities waar we voor staan. De coalitie kon daarbij gelukkig bouwen op tal van plannen met veel maatschappelijk draagvlak. Nu komt het aan op versnelde uitvoering van al die mooie voornemens. Juist dat is de afgelopen jaren de achilleshiel gebleken. Noch de natuur en het klimaat, noch de arbeidsmarkt, noch het vestigingsklimaat is gebaat bij verder uitstel. Nu moeten we met zijn allen de schouders eronder zetten. Wij pakken de handschoen voor verdere uitwerking van de plannen graag samen met maatschappelijke partners en het nieuwe kabinet op, zodat die in de praktijk kunnen werken.’

‘Nu aan de slag voor de toekomst’
Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland: ‘Het is goed te zien dat deze coalitie het mkb letterlijk belangrijk noemt want dat ís het ook. Het mkb is nodig om al die grote maatschappelijke opgaven mogelijk te maken. Dat vraagt om helder beleid waarbij uitvoerbaarheid voor het mkb de norm is en dat stimuleert in plaats van ontmoedigt. We zien in dit akkoord veel van onze inzet terug, zoals in de hulp voor het mkb bij verduurzaming en het vereenvoudigen van de regelingen op dat terrein. Blij zijn we onder meer met de aangekondigde aanpak van de regeldruk en het wegnemen van barrières bij financiering, want ondernemers moeten alle nodige investeringen wel kunnen doen. We zijn echter nog niet gerust op de lastenontwikkeling voor zelfstandig ondernemers. Verder moeten we nu vooral aan de slag met de toekomst.’

Stabiel beleid en extra investeringen
VNO-NCW en MKB-Nederland noemen het belangrijk dat het kabinet gaat voor een stabiel en voorspelbaar vestigingsklimaat voor ondernemers en innovatie in Nederland, al moet dit in de praktijk nog wel blijken. ‘Stabiel beleid draagt bij aan investeringszekerheid. Ook zijn we blij dat het kabinet daarbij expliciet het belang van de continuïteit van familiebedrijven in Nederland benoemt.’

Reactie op hoofdlijnen
Hieronder een korte eerste reactie op de belangrijkste plannen:

Klimaat en duurzaamheid

• Ambities; VNO-NCW en MKB-Nederland steunen de verhoogde klimaatambities.

• Klimaatafspraken industrie; VNO-NCW is positief over de plannen om met de grote industriële ondernemingen tot maatwerkafspraken te komen. ‘Niemand kan de energietransitie alleen voor elkaar krijgen. Infrastructuur en vergunningen zijn bijvoorbeeld een verantwoordelijkheid van de overheid. Alleen door dit soort afspraken met elkaar te maken kan Nederland haar klimaatdoelen halen. Tegelijkertijd wordt Nederland dan dé plek waar de industrie een voorsprong neemt. Wij vinden het verstandig wanneer bedrijven, overheid en maatschappelijke partners hierin samen optrekken. Het regeerakkoord biedt hiervoor goede aanknopingspunten.’

• Stikstof; ‘De plannen van het kabinet kunnen de uitstoot stevig verminderen, de natuur versterken en boeren toekomst bieden. Wat nog niet duidelijk is maar wel heel belangrijk is, is dat er op korte termijn ook ruimte voor economische ontwikkeling komt. ‘Hier zegt het Regeerakkoord niks over en het land moet uit de stikstofklem.’

• Betalen naar gebruik; Ondernemers zijn positief over de plannen om bij autobezit te betalen voor gebruik in plaats van bezit. ‘Dit helpt de verduurzaming en is eerlijker.’

• Kernenergie; Goed is dat voorbereidingen worden getroffen voor een grotere rol voor kernenergie in de energiemix. ‘De leveringszekerheid van onder meer gas staat onder druk en we kunnen geen enkele optie meer uitsluiten in het licht van de Klimaatafspraken en in combinatie met meer wind en zon,’ aldus VNO-NCW en MKB-Nederland.

• Energie overig; De ondernemersorganisaties zijn verheugd dat de ODE wordt aangepast, omdat deze een perverse prikkel gaf voor de elektrificatie en daarmee verduurzaming van (mkb) ondernemers. De aangekondigde verhoging van de energiebelasting wordt aangepast aan de Europese Plannen (Fit for 55) en dit dient dan ook echt in Europees kader plaats te vinden. Goed is dat er hulp komt voor het mkb en dat een toets op de effecten voor het mkb plaatsvindt.

• Mobiliteit, infrastructuur en logistiek; Positief is dat jaarlijks 1,25 miljard euro wordt vrijgemaakt voor achterstallig onderhoud aan infrastructuur, 7,5 mld om nieuwe woningen te ontsluiten en 3 mld voor de Lelylijn. Dit laatste is een belangrijke impuls voor duurzame mobiliteit, het Noorden en een betere benutting van het hele land.

• Ruimte en wonen: Er komt meer regie op de woningbouw, dat is een goede zaak. Ook komt er 1 mld. extra voor nieuwe woningen en wordt de verhuurdersheffing afgeschaft. Deze zaken tezamen helpen voor het creëren van voldoende en betaalbare woonruimte.

Een inclusieve en goed functionerende arbeidsmarkt

• Arbeidsmarkt; het SER-akkoord wordt grotendeels overgenomen door het nieuwe kabinet. ‘Dit gaat helpen mensen nieuwe zekerheden te geven en om mensen van krimp- naar tekortsectoren te brengen nu de economie verandert en sprake is van flinke krapte. Het minimumloon gaat omhoog. Hierbij moeten conform het SER-advies de kansen voor banen aan de basis van de arbeidsmarkt goed worden bewaakt. De investeringen in kinderopvang maken de combinatie van werk en gezin gemakkelijker en dragen bij aan (gelijke) talentontwikkeling van kinderen.

• Onderwijs; Positief is dat extra wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het funderend onderwijs. Het aanbieden van arbeidsmarktrelevante opleidingen in het onderwijs is van groot belang voor de kansen van jongeren op de arbeidsmarkt en gezien de tekorten in een aantal belangrijke sectoren

Economie

• Vestigingsklimaat: Het kabinet zet in op een stabiel en goed vestigingsklimaat voor ondernemers met aandacht voor de samenwerking tussen grote en kleinere bedrijven en voor het versterken van het verdienvermogen. Dit past bij onze breed gedeelde oproep over het vestigingsklimaat.

• Innovatie: Het is ontzettend belangrijk dat het nieuwe kabinet vol inzet op kennis en innovatie (3% bbp – Lissabon doelstelling). Hiertoe wordt een fonds van 5 mld voor onderzoek en ontwikkeling opgezet, ook het vrij en ongebonden onderzoek. Bovendien wordt de R&D pijler in het Groeifonds versterkt. Uit de digitaliseringsparagraaf spreekt nieuwe ambitie om kansen te benutten voor digitale innovatie en sleuteltechnieken en van Nederland het digitale knooppunt van Europa maken. Er komt een duidelijke strategie voor een maakindustrie die vooroploopt. Daarbij is er ook aandacht voor strategische onafhankelijkheid. Ook is het positief dat het topsectorenbeleid wordt doorgezet.

• Familiebedrijven: Het is goed dat het kabinet de continuïteit van familiebedrijven wil ondersteunen door de bedrijfsopvolgingsregeling eenvoudiger en eerlijker te maken en oneigenlijk gebruik tegen te gaan. Hier heeft het bedrijfsleven ook voor gepleit.

• Ondernemen; Het mkb is belangrijk voor deze coalitie, die inzet op groei- en innovatief vermogen van mkb-ondernemers. Zo heeft het kabinet het pleidooi van de ondernemersorganisaties voor een meetbare aanpak van regeldruk overgenomen. Met de mkb-toets wordt straks ook de uitvoerbaarheid van bestaande regels getoetst en waakhond ATR krijgt meer geld. Mkb-financiering wordt verbeterd en ondernemers krijgen hulp bij digitalisering en verduurzaming. MKB-Nederland en VNO-NCW steunen deze inzet, maar benadrukken dat hier een stevig programma onder moet komen te liggen.

• Veiligheid en aanpak van cybercriminaliteit; VNO-NCW en MKB-Nederland onderschrijven het belang van structurele, centraal gecoördineerde samenwerking, een meerjarige aanpak, informatiedeling en versterking van de cyberexpertise bij de politie, OM en Defensie. Belangrijk is verder is dat jaarlijks 1 mld euro extra wordt geïnvesteerd in veiligheid, onder meer voor tegengaan ondermijning en versterken politie. Ook de krijgsmacht wordt versterkt.

• Internationaal; Het is goed dat het nieuwe kabinet zich blijft inzetten voor nieuwe handels- en investeringsakkoorden (zoals CETA). Ook komt er een gerichte Afrika-strategie.

Komende maanden
Hoewel de nieuwe plannen er op hoofdlijnen goed uit zien, komt het de komende maanden ook aan op een goede uitwerking met goede betrokkenheid vanuit de praktijk. De ondernemersorganisaties trekken daarbij graag samen op met de verschillende overheden en maatschappelijke partners om de uitwerking tot een succes te maken.